|
Biopsychosociaal model |
|
|
|
Voorbeschikkende factoren |
|
|
|
Biologisch |
Psychologisch |
Sociaal |
|
Genetica (aangeboren kwetsbaarheid) Chronische ziektes Ernstige ziekte op de kinderleeftijd |
Stress in dagelijks leven Psychisch (jeugd) trauma Fysieke, seksuele of emotionele mishandeling Hoge eisen stellen Overactiviteit Jeugdtrauma Onveilige hechting Depressieve stoornis Angststoornis PTSS Andere psychiatrische ziektes Persoonlijkheidskenmerken (alexithymie, neuroticisme) |
Ervaring met ziekte in familie Omgang met ziekte familie Persoonlijke behoeftes verwaarlozen Culturele overtuigingen en verwachtingen Organisatie van gezondheidszorg
|
|
Direct uitlokkende factoren |
|
|
|
Biologisch |
Psychologisch |
Sociaal |
|
Infectieziekte Ongeval/ fysiek trauma Operatie Slaapproblemen |
Teveel stress Depressieve stoornis Angststoornis Andere psychiatrische ziektes Recente gebeurtenis die vroeger trauma oproept Contact met belangrijke anderen die mishandelden
|
Negatieve ingrijpende gebeurtenissen Sociale afwijzing Moeilijke leefomstandigheden Hoge werklast Veel aandacht in de media voor bepaalde gezondheidsproblemen
|
|
Onderhoudende factoren/ Gevolgen van de klachten |
|
|
|
Biologisch |
Psychologisch |
Sociaal |
|
Conditieverlies ondergewicht/overgewicht verstoord slaap-waak ritme Verhoogde gevoeligheid en waarneming (sensitisatie, hypervigilantie) |
Piekeren, negatieve gedachtes Angst Depressieve stoornis Dysfunctionele gedachtes over ziekte Lage zelfwaardering Verkeerde attributies Catastroferen Rol en gedrag dokter Overactiviteit |
Gebrek aan sociale steun Ziektewinst Aangeleerd gedrag Overbezorgde naasten |
Bron: WONCA 2017
Veel voorkomende instandhoudende factoren:
Somatisch:
Slaapproblemen
Slechte lichamelijke conditie
Afwijkend voedingspatroon
Verhoogde gevoeligheid voor lichamelijke sensaties
Cognitief:
Gebrek aan acceptatie
Preoccupatie met klachten
Ziekteangst
Ervaren van weinig invloed op de klachten
Kinesiofobie (angst om te bewegen)
Piekeren en doemdenken
Emotioneel:
Frustratie
Schaamte
Alexithymie (gevoelens niet kunnen ervaren herkennen en omschrijven)
Gedragsmatig
Overmatig zorg gebruik
Vermijdingsgedrag
Alles of niets gedrag
Te hoge eisen stellen aan zichzelf
Moeite met hulp vragen
Sociaal
Bagatelliseren van klachten door omgeving
Over beschermende houding van naasten
Verstoorde relatie met hulpverleners
Problemen met functioneren in eigen rol en/of stressvolle omstandigheden
Ervaren van onvoldoende erkenning van de klachten