Uitleg centrale sensitisatie met behulp van de vicieuze cirkel
In de vicieuze cirkel worden de lichamelijke klachten en, gericht op deze klachten, de gedachtes, gevoelens, gedrag en de reacties van de sociale omgeving ingevuld die je bij de patiënt bij de SCEGS exploratie hebt gevonden.
Bij de uitleg van deze cirkel kun je eerst de bovenste helft van de cirkel met behulp van centrale sensitisatie uitleggen hoe de klachten ontstaan.
Je legt uit dat in het geval van centrale sensitisatie het centrale zenuwstelsel overgevoelig is geworden voor prikkels, waardoor normaal gesproken onschuldige prikkels als klachten worden ervaren. Er vindt een versterking van prikkels plaats op het niveau van het ruggenmerg en in de hersenen. Dit speelt zich af in verschillende gebieden van de hersenen:
- de hersenstam, dit is het instinctieve of reptielenbrein waar je niet zo gemakkelijk directe invloed op hebt
- het limbisch systeem, dit is het emotionele of zoogdierenbrein, hierin zitten ook belangrijke functies als de amygdala (emoties o.a angst), hippocampus (geheugen) en thalamus (regelcentrum)
- de neocortex, het rationele brein, visuele cortex verwerkt visuele informatie, andere hogere corticale gebieden verwerken bewust informatie
Gelukkig is het zenuwstelsel heel flexibel en past het zich steeds aan aan de omstandigheden. Hierdoor kunnen zenuwbanen groter of kleiner worden en kan deze overgevoeligheid van het zenuwstelsel ook weer minder worden.
Op het niveau van het ruggenmerg komen er dan weer minder poortjes en boodschapper stofjes waardoor de prikkels naar de hersenen toe minder versterkt worden.
Op het niveau van de hersenen kunnen de hersenen besluiten dat de prikkels geen kwaad kunnen en de prikkels die terug naar het lichaam gaan remmen.
Als je niet met centrale sensitisatie uitkomt kun je ook nog aanvullende verklaringsmodellen hierbij gebruiken:
verstoring van het immuunsysteem (‘griepgevoel’)
verstoring van het stresshormoonsysteem (verhoogd adrenaline: stress, verlaagd cortisol: uitputting)
verstoring van het autonome zenuwstelsel (warm/koud, hartslag)
Daarna leg je de verbinding met de onderste helft van de cirkel waarin de onderhoudende factoren staan die je bij je SCEGS exploratie hebt gevonden. Klachten bij ALK kunnen verminderen door het aanpakken van deze onderhoudende factoren/gevolgen van de klachten, daardoor komen er minder prikkels in de bovenste helft van de cirkel.